UA-66923109-1

Polskie Towarzystwo Badania Bólu

Polish Association for the Study of Pain

Polskie Towarzystwo Badania Bólu

Polish Association for the Study of Pain

PTBB

 

Świętej Pamięci Profesor dr hab. med.,
Doktor Honoris Causa, FRCP
Jacek Łuczak

Profesor Jacek Józef Łuczak (ur. 30.12.1934 r. w Poznaniu – zmarł 22.10.2019 r. tamże) – lekarz, specjalista z zakresu chorób wewnętrznych, anestezjologii i intensywnej terapii, kardiologii i medycyny paliatywnej.

POCHODZENIE

Urodzony w rodzinie oficera zawodowego II Rzeczpospolitej. Absolwent Gimnazjum im. Karola Marcinkowskiego (1953), następnie Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej w Poznaniu (1959).

DROGA ZAWODOWA

Od 1965 r. Asystent w I Klinice Chorób Wewnętrznych w Szpitalu im. Pawłowa w Poznaniu (obecnie Szpital Kliniczny Przemienienia Pańskiego Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu). Był współorganizatorem i Ordynatorem pierwszego w Wielkopolsce i trzeciego w kraju Oddziału Reanimacji Kardiologicznej w I Klinice Chorób Wewnętrznych (1967–1970). W latach 1978−1984 kierował zespołem anestezjologów współpracujących z Kliniką Chirurgii Gastroenterologicznej Szpitala im. Heliodora Święcickiego w Poznaniu. W 1981 r. w wolnych wyborach okresu Solidarności został wybrany Dziekanem Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej w Poznaniu. Odwołany z przyczyn politycznych, na polecenie Ministra Zdrowia w 1982 r. Był organizatorem i Kierownikiem Zakładu Pomocy Doraźnej oraz pomysłodawcą i Współautorem programu nauczania tego przedmiotu. W latach 1985−1990 był Kierownikiem Zespołu Anestezjologicznego przy Klinice Onkologii.

NAJWAŻNIEJSZE OSIAGNIĘCIA

Był założycielem pierwszych w publicznym systemie opieki zdrowotnej jednostek opieki paliatywnej – początkowo Poradni Walki z Bólem z Zespołem Wyjazdowym (1987), następnie pierwszych w Polsce i w Europie Środkowo–Wschodniej: Oddziału Opieki Paliatywnej (1990) i akademickiej jednostki opieki paliatywnej – Kliniki Opieki Paliatywnej, Anestezjologii i Intensywnej Terapii Onkologicznej przy Katedrze Onkologii Akademii Medycznej w Poznaniu (1991), przekształconej w Katedrę i Klinikę Medycyny Paliatywnej Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu (2002), którymi kierował nieprzerwanie do przejścia na emeryturę w 2005 r. Następnie do końca życia pełnił obowiązki Lekarza Kierującego Oddziałem Medycyny Paliatywnej Hospicjum Palium. W 1993 r. powołał Zespół Interwencyjny, w skład którego wchodzili lekarz i pielęgniarka, który zabezpieczał pomoc chorym w godzinach popołudniowych i nocnych oraz w dni wolne od pracy – było to innowacyjne działanie, które obecnie funkcjonuje, jako Hospicjum Domowe zapewniające całodobową opiekę paliatywną w domach chorych.

Był niestrudzonym animatorem i propagatorem opieki hospicyjnej i paliatywnej, prowadząc wraz  z zespołem, szeroką działalność edukacyjną w całej Polsce, co doprowadziło do utworzenia w latach 90–tych kilkudziesięciu jednostek opieki paliatywnej w niemal całym kraju, a następnie w Europie Środkowo–Wschodniej i w Azji.

Był Autorem pierwszego w Polsce i jednego z pierwszych w Europie programu nauczania opieki paliatywnej na Wydziale Lekarskim i Pielęgniarstwa Akademii Medycznej w Poznaniu. Dzięki Jego staraniom w Polsce, jako w trzecim kraju w Europie po Wielkiej Brytanii i Irlandii, utworzono specjalizację lekarską w dziedzinie medycyny paliatywnej i pielęgniarską w dziedzinie opieki paliatywnej.

Od 1991 r. współpracował z Ministerstwem Zdrowia i Opieki Społecznej w zakresie organizowania opieki paliatywnej w całym kraju, czego owocem było powstanie w dniu 25 października 2003 r. Krajowej Rady Opieki Paliatywnej i Hospicyjnej. Profesor Jacek Łuczak był Przewodniczącym przez wszystkie trzy kadencje – do 2003 r. Dzięki Jego staraniom w 1994 r. Ministerstwo Zdrowia powołało stanowisko Konsultanta Krajowego w dziedzinie medycyny paliatywnej, które pełnił w latach 1994–2001. Dzięki Jego staraniom powołano stanowiska Konsultantów Wojewódzkich w dziedzinie medycyny paliatywnej we wszystkich województwach w Polsce.

W 1992 r. opracował pierwszy Program Rozwoju Opieki Paliatywnej w Polsce, ponadto dzięki Jego staraniom wspólnie ze Ś. P. Księdzem Eugeniuszem Dutkiewiczem,  świadczenia w zakresie opieki paliatywnej od 1999 r. kontraktowały, początkowo Kasy Chorych, następnie do chwili obecnej Narodowy Fundusz Zdrowia. W 1999 r. opracował pierwsze standardy opieki paliatywnej.

W 1989 r. założył jedno z pierwszych w Polsce Stowarzyszeń, mające na celu rozwijanie opieki paliatywnej: Polskie Towarzystwo Opieki Paliatywnej im. Aleksandra Lewińskiego i Antoniny Mazur. Był wieloletnim Prezesem Zarządu Głównego do 2000 r. i od utworzenia w 1996 r. do końca życia Prezesem Oddziału Poznańskiego Polskiego Towarzystwa Opieki Paliatywnej.

DZIAŁALNOŚC MIĘDZYNARODOWA

Brał aktywny udział w licznych spotkaniach i Kongresach międzynarodowych opieki paliatywnej. W latach 90–tych był inicjatorem i organizatorem, wraz z Profesorem Robertem Twycrossem i Doktorem Michael Mintonem z Sir Michael Sobell House w Oxfordzie, corocznych szkoleń specjalistycznych dla lekarzy i pielęgniarek z Polski i krajów Europy Środkowo–Wschodniej, na których Wykładowcami były europejskie i światowe autorytety w dziedzinie opieki paliatywnej, m. in. Prof. Sam H. Ahmedzai, Prof. Irene Higginson, Prof. Kathleen Foley, Prof. Declan Walsh, Prof. Steven Passik.

Dzięki inicjatywie Profesora Jacka Łuczaka w latach 90–tych, ponad 100 lekarzy z Polski odbyło szkolenia w zakresie opieki paliatywnej w Wielkiej Brytanii. W 1999 r. utworzył, a następnie pełnił obowiązki Prezesa ECEPT (Central – Eastern Palliative Care Task Force – Stowarzyszenia  Rozwijania Opieki  Paliatywnej w Europie Środkowo–Wschodniej).

DROGA NAUKOWA

W 1971 r. uzyskał stopień doktora nauk medycznych za pracę  "Zastosowanie  fentanylu i dehydrobenzperidolu w leczeniu zawału mięśnia sercowego". W 1978 r. uzyskał stopień doktora habilitowanego nauk medycznych  na podstawie rozprawy "Rola respiratora i środków stosowanych w znieczuleniu  na rozległość doświadczalnego zawału serca u psów". W 1999 r. uzyskał stopień profesora nadzwyczajnego, a w 2002 r. tytuł profesora zwyczajnego.

Był Autorem lub Współautorem około 600 prac naukowych, publikowanych w polskich i zagranicznych czasopismach, promotorem 10 prac doktorskich z zakresu medycyny paliatywnej. Wykształcił 3 samodzielnych pracowników nauki.

W 2010 r. World  Academy of Medicine nadała Mu tytuł doktora honoris causa. 

NAGRODY I ODZNACZENIA

W 1999 r. w uznaniu zasług w rozwijaniu opieki paliatywnej i hospicyjnej otrzymał Członkostwo Królewskiego Towarzystwa Lekarskiego w Londynie (FRCP). Nagrodzony wielokrotnie prestiżowymi odznaczeniami przez Ministerstwo Zdrowia, władze miasta Poznania, różne organizacje, m. in. w 2009 r. ECCE Homo; w 2014 r. Obywatelska Nagroda Parlamentu Europejskiego za zasługi w rozwoju opieki paliatywnej w Polsce i na świecie; w 2016 r. Złoty Laur Akademicki; Wielkopolanin roku 1991 w plebiscycie Radia Merkury; odznaczony honorowym medalem im. Karola Marcinkowskiego (1993) oraz Amicus Hominis and Veritatis (2002); laureat konkursu „Liderzy medycyny” w kategorii „Osobowość Roku 2003 w Ochronie Zdrowia – zdrowie publiczne”; zwyciężył w plebiscycie „Człowiek Roku 2012” organizowanym przez Głos Wielkopolski; za rok 2012 nagrodzony Europejską Nagrodą Obywatelską; w 2013 otrzymał Wielkopolską Nagrodę imienia Ryszarda Kapuścińskiego; w 2015 r. przyznano mu tytuł Ambasadora Marki Wielkopolski; w 2017 r. uhonorowany w konkursie Wielkopolski Lekarz z Sercem im. Kazimierza Hołogi. W dniu 14 września 2019 r. podczas Konferencji 30–lecia Polskiego Towarzystwa Opieki Paliatywnej w Poznaniu został odznaczony przez Minister Jadwigę Emilewicz Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

Profesor Jacek Łuczak był licencjonowanym Przewodnikiem po Poznaniu, zapalonym brydżystą, współzałożycielem pierwszej w Poznaniu sekcji brydża sportowego Surma przy poznańskiej Palmiarni. Był wiernym kibicem zespołu piłkarskiego „Kolejorza” – Lecha Poznań.

Prawdziwym Dziełem Pana Profesora były spotkania z setkami, a może i tysiącami chorych i ich rodzin, z którymi potrafił nawiązywać wyjątkowe relacje, dbając o ich potrzeby i oczekiwania, odpowiadając na ich liczne niepokoje i wątpliwości. Potrafił przekraczać na wiele sposobów to, co wynikało jedynie z lekarskich, czy akademickich obowiązków. Otwartość, umiejętność słuchania i towarzyszenia drugiemu, cierpiącemu człowiekowi były wyróżniającymi Go cechami.

Cześć Jego Pamięci !

Zespół Pracowników i Woluntariuszy Hospicjum Palium w Poznaniu

Członkowie Polskiego Towarzystwa Opieki Paliatywnej
w Poznaniu, Włocławku i Wałbrzychu

Pracownicy i Dyrekcja Szpitala Klinicznego Przemienienia Pańskiego
Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu