Deklaracja Europejskiej Federacji Oddziałów IASP odnośnie bólu przewlekłego jako głównego problemu zdrowotnego, traktowanego jako „choroba sama w sobie”
„Ból jest głównym problemem zdrowotnym w Europie. Chociaż ból ostry może być uważany jako objaw choroby lub uszkodzenia, przewlekły i nawracający ból stanowi odrębny problem zdrowotny, chorobę samą w sobie"
Komentarz: Ból ostry, taki jaki występuje po urazie lub zabiegu chirurgicznym stanowi dla świadomego umysłu sygnał obecności bodźca uszkadzającego i/lub trwającego niszczenia tkanek. Ten sygnał bólu ostrego jest pożyteczny i adaptacyjny, ostrzegając osobę o niebezpieczeństwie i konieczności zareagowania lub szukania pomocy. Ból ostry jest bezpośrednim rezultatem uszkadzającego zdarzenia i jest klasyfikowany jako objaw uszkodzenia tkanki lub choroby. Jednakże u wielu pacjentów ból trwa długo, pomimo wygaśnięcia jego funkcji jako sygnału alarmowego, i często długo po zagojeniu się uszkodzonych tkanek. Ból przewlekły u tych pacjentów prawdopodobnie nie jest bezpośrednio związany z początkowym uszkodzeniem lub jednostką chorobową, lecz raczej z wtórnymi zmianami obejmującymi również te, które pojawiają się w samym systemie wykrywania bólu.
Ponadto ból przewlekły, który jest spowodowany innymi fizjologicznymi mechanizmami niż ból ostry, często uruchamia złożony pakiet fizycznych i psychospołecznych zmian, które są integralną częścią problemu bólu przewlekłego i znacznie obciążają pacjenta, a do których należą:
- Unieruchomienie i w konsekwencji osłabienie mięśni i stawów
- Obniżenie odporności i podwyższenie podatności na choroby
- Zaburzenia snu
- Problemy z apetytem i odżywianiem
- Uzależnienie od leków
- Nadmierne uzależnienie od rodziny i innych opiekunów
- Nadużywanie oraz niewłaściwe wykorzystywanie profesjonalnego systemu opieki zdrowotnej
- Zła wydajność w pracy lub niezdolność do pracy, upośledzenie
- Izolacja od otoczenia i rodziny, zamykanie się w sobie
- Lęk, strach
- Rozgoryczenie, frustracja, depresja, tendencje samobójcze
Rozpowszechnienie bólu przewlekłego: chociaż brak wyczerpujących danych epidemiologicznych dla Unii Europejskiej, ból przewlekły jest powszechnie spotykany. Kilka badań przeprowadzonych ostatnio w lokalnych społecznościach pokazało, że prawie 50% przebadanych dorosłych osób, w określonym punkcie czasowym, cierpiało z powodu jednego i więcej rodzajów bólu lub dyskomfortu.
U znacznej części badanych ból był przewlekły o znacznym stopniu natężenia, przy czym liczba tych osób znacząco rosła wraz z wiekiem badanych. Najczęściej spotykane bóle przewlekłe: bóle dolnego odcinka kręgosłupa, choroba zwyrodnieniowa stawów i nawracające bóle głowy (włączając w to migreny) są tak powszechne, że często traktowane jako normalna i nieunikniona część życia. Chociaż niewielu ludzi umiera z bólu, wielu umiera w bólu, a jeszcze więcej żyje z bólem.
Społeczne koszty bólu przewlekłego: podczas, gdy ból ostry jest z definicji krótkim i samoograniczającym się procesem, ból przewlekły zaczyna dominować w życiu i troskach pacjenta, oraz często jego rodziny, przyjaciół i innych opiekunów. Oprócz znacznego pogorszenia jakości życia osoby cierpiącej i jej bliskich, ból przewlekły narzuca duże obciążenia finansowe na wielu poziomach, to jest:
- Koszty usług medycznych i leków
- Nieobecność w pracy i zaburzenia w miejscu pracy
- Utrata dochodów
- Nieproduktywność zarówno w gospodarstwie domowym, jak i w szerszym kontekście
- Finansowe obciążenie dla rodzin, przyjaciół i pracodawców
- Koszty odszkodowań, rent i zasiłków
Autorytatywne źródła stawiają ogólne finansowe koszty bólu przewlekłego ponoszone przez społeczeństwo na równi z kosztami choroby nowotworowej i wieńcowej.
Użyteczność szerokiego przyjęcia przez rządy deklaracji odnośnie bólu przewlekłego jako głównego problemu zdrowotnego, traktowanego jako „choroba sama w sobie": Ciężar epidemii bólu przewlekłego w kategoriach ludzkiego cierpienia i kosztów ponoszonych przez społeczeństwo jest dobrze znany wśród profesjonalistów zajmujących się bólem przewlekłym. Jednakże nie jest on powszechnie doceniony przez większe biomedyczne grupy, osoby odpowiedzialne za politykę socjalną i ogół społeczeństwa. Zwrócenie uwagi na ten problem przez rządy krajów będzie z korzyścią dla szerokiej populacji osób cierpiących z powodu bólu przewlekłego w Europie poprzez:
- Skierowanie większej uwagi na ten problem przez specjalistów ochrony zdrowia, co obejmuje również wzrost świadomości i wykorzystanie istniejących możliwości uśmierzania bólu, podniesienie kwalifikacji w opanowywaniu bólu przewlekłego oraz zwiększenie wysiłków skierowanych na badania naukowe, mające na celu odkrycie nowych metod leczenia.
- Wspieranie wysiłków specjalistów zajmujących się bólem przewlekłym na szczeblu narodowym, by rekrutować więcej osób i środków finansowych do walki z bólem przewlekłym.
Piśmiennictwo
Dokładne informacje dotyczące tego tematu oraz inicjatywy EFIC „Europa Przeciw Bólowi" są dostępne w następujących źródłach:
- Wall P.D., R. Melzack (red) Textbook on Pain, Fourth Edition, Churchill Livingstone, 1999. (Harcourt Pub. Ltd.)
- J. D. Loeser (red.) Bonica's Management of Pain. Wyd. 3. Philadelphia: Lea and Febiger, 2000
- Raj, P. P. (red.) Practical Management of Pain. Wyd. 3. St. Louis: Mosby, 2000.
- http://www.iasp-pain.org
- http://www.iasp-pain.org
- http://www.medicine.ox.ac.uk/bandolier
- http://www.cochrane.org/
- "Unrelieved Pain Is A Major Global Healthcare Problem"przez IASP oraz EFIC
Deklarację podpisali
- z ramienia EFIC:
D. Niv - przewodniczący, H. Breivik - wiceprzewodniczący,
S. Evdine, G. Varrassi, M. Devor;
- z ramienia IASP:
F. Vandenbroucke, PP. Raj, R. Melzak, R. D. Wall, A. Basbaum, J. D. Loeser, A. Hayes, C. Hanock. M. Bond
- oraz przewodniczący oddziałów EFIC:
A. Vaso (Albania), G. Launer (Austria), B. Le Polain (Belgia), J. Kozak (Czechy), R. Zupping (Estonia), N. Memran Pourcher (Francja), K. A. Lehmann (Niemcy), V. Chimonitsi-Kyriou (Grecja), V. Vecsei (Węgry), R. Macsullivan (Irlandia), A. Kuritzky (Izrael), A. Pasetto (Włochy), A. Sciupokias (Litwa), W. J. Meijler (Holandia), M. Hilgier (Polska), N. Rodrigues (Portugalia). O. C. Munigiu (Rumunia), G. N. Ktyzhanovsky (Rosja), E. Kalso (Norwegia), M. Kulichova (Słowacja), N. Krcevski-Skvarc (Słowenia), J. de Andres (Hiszpania), E. Alon (Szwajcaria), A. Yukel (Turcja).